معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد از اجرایی شدن طرحی خبر داده که به موجب آن تمامی خبرنامهها ونشریههای کاغذی داخلی سازمانها و وزارت خانهها باید جای خود را به پایگاههای اطلاعرسانی الکترونیک بدهند و روابطعمومیها رفتهرفته با دنیای کاغذی خود خداحافظی کنند.
پاریاب، رئیس شورای اطلاعرسانی دولت نیز پیش از این خواستار ساماندهی وضعیت انتشار نشریات داخلی سازمانها شده بود و از پیگیری کمیتهای در دولت که مسئول روند انتشارات داخلی دستگاههای اجرایی شدهاند خبرداده بود. به گفته او تعداد نشریات داخلی دستگاهها به یک دهم کاهش یافته است.
دلیل این اتفاق هم شفافیت و به روز شدن نحوه اطلاعرسانی از سوی روابطعمومیها، همگامی با اهداف دولت الکترونیک و صرفهجویی در مصرف کاغذ عنوان شد! مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها تعداد بولتنهای داخلی ثبت شده را 1200عنوان برآورد کرده.
در همین حال نشر غیرمجاز بولتن، بروشور و نشریه ،حکم تصرف غیرمجاز اموال دولتی را دارد و دستگاهها باید از پرداخت هزینههای چاپ و نشر آنها از محل اعتبارات خود پرهیز کنند. از سوی دیگر 2400 پایگاه اینترنتی نیز موجودیت خود را در وزارت ارشاد به ثبت رساندهاند یعنی ما دو برابر نشریات کاغذی پایگاه اینترنتی ثبت شده داریم.
این در شرایطی است که تب مجازیسازی و دوری از دنیای کاغذی مدتی است که ذهن برخی مدیران سازمانی را تسخیر کرده است.
هرچند هدف نهایی نشریههای نوشتاری داخلی سازمانها یا وزارتخانهها ساختن ذهنیتی درست از جایگاه، وظایف و برنامههای آن سازمان نزد مخاطبان و مشتریان بوده است، اما این موضوع تاکنون و در اغلب موارد جز نمونههای انگشتشمار با شکست روبرو شده است.
در اغلب نشریههای داخلی سازمانها از تخصص روزنامهنگاری هیچ بهرهای گرفته نمیشود. و در واقع بینظمی و آشفتگی بصری نتیجه ورق زدن این نشریات است. استثناءها را جدا کنیم. غالب این نشریات هیچ فکر و ایده ای ندارند و نه تنها برای مخاطب بیرون از سازمان جذابیتی ندارند بلکه برای مخاطبان و کارمندان نیز خالی از جذابیت هستند از همین رو این نشریات بازاری برای شرکت های تبلیغاتی و چاپخانه ها شده است تا پول خوبی را به جیب بزنند.
گرچه باید بین نشریه داخلی سازمان و نشریههای تبلیغی و اختصاصی مشتریان تمایز قایل شد، ولی در واقعیت اینگونه نیست و تکلیف اغلب نشریات داخلی در کشور با مخاطبانشان معلوم نیست.
مخاطب نشریه داخلی مدیران، کارکنان نمایندگیها و حداکثر خانوادههای کارکنان است. محتوای نشریه هم به درج اخبار کارمندی، اداری و طرح مسایل آنان گرایش دارد. اما برای مخاطب نشریات سازمانی نمیتوان، اخبار داخلی یک سازمان را انتشار داد. دستاندرکاران این نشریات اغلب ناچار میشوند مخاطب داخلی خود را در این تضاد نقشها کنار بگذارند و صرفا اخبار و گزارشهای رسمی و رسانهای را منتشر کنند.
اما اگر بخواهیم هم مخاطب درونسازمانی را حفظ کنیم و هم جنبه اطلاعرسانی به مخاطبان خاص برونسازمانی را فراموش نکنیم، چه باید بکنیم؟ روزگاری بود که سرعت، در انحصار روزنامهها بود. سرعت، بعدها به خبرگزاریها واگذار شد و دیری نپایید که تلویزیونهای ماهوارهای بر جای خبرگزاریها تکیه زدند. اما اکنون عرصههای زمان و مکان هر دو در کنترل فضای سایبر است.
در دنیای امروز که همه چیز زیر سایه اینترنت و دیگر فناوریهای نوین ارتباطی قرار دارد، پیشنهاد این است که یک نشریه الکترونیکی برای همه مشتریان منتشر شود به این ترتیب، یک نماینده مجلس تنها صفحاتی از نشریه را دریافت میکند که اخبار، گزارشها و مطالب آماری را دارد و کارمند آن سازمان یا وزارتخانه، صفحه اختصاصی مسایل و اخبار سازمانی یا وضیعت امکانات رفاهی را جداگانه میبیند.
اما روابطعمومی ما آیا با یک وب سایت یا ایمیل اختصاصی، روابطعمومی الکترونیک میشود؟!
نباید فراموش کرد که متاسفانه هنوز درک درستی از روابط عمومی الکترونیک در میان مدیران روابط عمومی به دلیل عدم تخصص الکترونیکی وجود ندارد و تصور عامه مدیران از روابط عمومی الکترونیک در طراحی و راه اندازی یک وب سایت خلاصه می شود و فراتر از آن نمی رود . بنابراین با چنین رویکردی لازمه روابط عمومی الکترونیک آموزش مدیران و حتی کارکنان واحد های روابط عمومی است ، زیرا ذر این صورت است که روابط عمومی الکترونیک در حد وب سایت باقی نمی ماند.
تبدیل اطلاعات به دانش
امروز گوش دادن کار سختی شده است. باید کوتاه گفت و مفید تا شنیده شود. به بچهها نگاه کنید چقدر اهل گوش دادن هستند؛ پس وقتی مخاطب را با آسانسور به طبقه مدیریت میبریم در همان فاصله کوتاه باید خود و مجموعهمان را معرفی کنیم.
به این مهارت در دنیای روابطعمومیها میگویند Elevator speech و چرا میگویند کوتاه حرف بزن؟ برای اینکه حواس مخاطب پرت نشود و بیراهه نرود و این یکی از اصلیترین ستونها در استراتژی بازاریابی است که مخاطب متمرکز باشد، یعنی حواسش به شما باشد و استارت جلب حواس مخاطب از بیانیهای که دارید میفرستید زده میشود، باید از زیادهگویی و اینکه مشتری دو ساعت بخواند و متوجه نشود دوری کرد.
اساساً سیاستهای کاری روابطعمومی دیجیتال بر شفافیت استوار است. این بر خلاف روابطعمومی سنتی است که فقط نگاهبان نور؛ روشنایی و قدرت است و هیچ اجازهای به طرف مقابل نمیدهد و همیشه هر وقت با آن تماس بگیرید همه چیز خوب است و هیچ ضعفی وجود ندارد. این با تفکر روابطعمومی دیجیتال کاملاً در تضاد است.
روابطعمومیدیجیتال دیگر از زبان شرکت و وزارتخانه خود حرف نمیزند، دیگر ماجراهای شرکت را بازگو نمیکند بلکه همه چیز را از زاویه دید مشتریان طراحی میکند و حتی گزارشهای سالیانه آخر سال را هم از زبان مشتریانشان به چاپ میرساند.
خبرنامههای الکترونیکی باید تابع زمان باشند چون علاقههای مردم یکی نیست. چیزهایی وجود دارد که میخواهند درباره آنها بیشتر بشنوند و آگاه شوند و همین طور مسائلی است که آنها به هیچ عنوان نمیخواهند درمورد آنها بشنوند یعنی به آنها علاقه خاصی نشان نمیدهند. پس باید این موارد را 24 ساعته مدنظر داشت تا به نتیجه دلخواه رسید.
یکی از خطراتی که روابطعمومیها را در فضای وب تهدید میکند این عادت است که تصور کنند برای روزنامه نگار حرفهای خبر تهیه میکنند. در حالیکه در روابطعمومیهای پیشرو جهان شیوه خبردهی معطوف به مخاطب است. آنها مخاطبان بیحوصله را مدنظر گرفتهاند.
چون اصطلاحات در فضای وب باید مصرفیتر از فضای روزنامه باشد و به همین خاطر، یکی از بزرگترین تهدیدها همین است که مخاطب خود را به درستی نشناسیم.
حال اگر منظورتان از روابطعمومی الکترونیک، سایت است با شرمندگی باید بگوییم که آنچه ما از سایت در کشور خودمان میبینیم در واقع سایت نیست بلکه بروشور سایت است و این روابطعمومی الکترونیک نیست. به امید افزایش درک درست از روابط عمومی الکترونیک.